Μεταβυζαντινή Αγιογραφία
Μικρή αναφορά στην τέχνη της αγιογραφίας
από την άλωση της Κωνσταντινούπολης μέχρι τους νεώτερους
χρόνους
Βιβλιογραφία & σύνδεσμοι
Για την παρουσίαση αυτή σταχυολογήθηκαν εικόνες μόνο από αυτές
που υπάρχουν στο διαδίκτυο και θα πρέπει να συγχωρεθεί ως εκ τούτου η απουσία
κάποιων αντιπροσωπευτικών έργων και η μέτρια ανάλυση κάποιων άλλων.
Εστιάσαμε την προσοχή μας κυρίως στην τέχνη του ελληνικού χώρου
κατά τους πρώτους αιώνες της τουρκοκρατίας, καθόσον για την εποχή αυτή η
τεκμηρίωση είναι πλουσιότερη και πληρέστερη. Δεν λείπουν όμως οι αναφορές σε
άλλες χώρες και όπου είναι δυνατό προτείνονται οι σχετικοί σύνδεσμοι. Ελπίζουμε
πως με σταδιακές ανανεώσεις οι σελίδες μας θα καλύψουν σφαιρικότερα το θέμα
τους.
Η εικόνα επάνω δεξιά ("Οι τρεις θυγατέρες") είναι έργο του Μιχ.
Χωματζά (1734), και βρίσκεται στο
Σύνδεσμοι:
Στο κείμενο παραπέμπουμε σε αρκετές
ελληνικές και ξένες ιστοσελίδες σχετικού περιεχομένου, τόσο σε αυτές που
αποτελούν τις πηγές των εικόνων όσο και σε αυτές που μπορούν να χρησιμεύσουν για
εμβάθυνση. Θα πρέπει πάντως να σημειώσουμε ότι ελάχιστες είναι διεθνώς οι
σελίδες με ανάλογο αντικείμενο. Παρακάτω δίνουμε τις πιο ενδιαφέρουσες και
περιεκτικές διευθύνσεις:
1. Περιοδικό Αρχαιολογία &
Τέχνη. Στις σελίδες του
παρουσιάζεται ολόκληρο το αφιέρωμα στην ελληνική ζωγραφική
2. Υπουργείο Πολιτισμού. Η καλύτερη και πληρέστερη ελληνική
παρουσία στο διαδίκτυο για θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς. Μπορεί από εδώ
κάποιος να εξερευνήσει τον πολιτιστικό χάρτη της
Ελλάδας, να
χρησιμοποιήσει τη μηχανή αναζήτησης, να ερευνήσει το θεματικό κατάλογο
μουσείων, τον αλφαβητικό
κατάλογο μνημείων και αρχαιολογικών χώρων. Ιδιαίτερης προσοχής αξίζουν :
Η παρουσίαση της έκθεσης "
Θησαυροί του Αγίου Όρους", όπου περιέχονται και ο πλήρης κατάλογος της
έκθεσης, η χρονολογική ταξινόμηση των
εκθεμάτων και μάλιστα οι
φορητές εικόνες.
Μουσείο Κανελλοπούλου στην Αθήνα
Μουσείο Αντιβουνιώτισσας στην Κέρκυρα
Συλλογή Αγίας Αικατερίνης
Σιναϊτών στην
Κρήτη
Μουσείο Μονής Τοπλού στην Κρήτη
3. Novgorod
Icon Gallery, μια εξαιρετική
συλλογή ρωσικών εικόνων. Γιά μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία της ρωσικής
τέχνης, μπορεί να ανατρέξει κανείς και στο αφιέρωμα Russian
Culture του About.com ή στο
άρθρο History
of painting της
Britannica.
4. Bulgarian
Heritage Μιά βουλγαρική
ιστοσελίδα μάλλον τουριστική αλλά με ενδιαφέρουσες και σπάνιες για το διαδίκτυο
πληροφορίες και φωτογραφίες. Ειδικότερου ενδιαφέροντος το Bulgarian
Monasteries.
8. Για μια συστηματικότερη έρευνα πάνω στις βυζαντινές και
μεταβυζαντινές σπουδές, όπως αυτές παρουσιάζονται στο διαδίκτυο, θα πρέπει
κανείς να ξεκινήσει από σημεία όπως τα:
Byzantine Studies Page,
Byzantine and Medieval
Links Index και History of Romiosini, ενώ υπάρχει και μηχανή αναζήτησης επ'
ονόματι Argos, εξειδικευμένη στην αρχαία και
μεσαιωνική ιστορία.
1. Το άρθρο του Μανόλη Χατζιδάκη "Η μεταβυζαντινή τέχνη
(1453 - 1700) και η ακτινοβολία της" στον.Ι΄ τόμο της Ιστορίας του
Ελληνικού Έθνους (σ. 410 - 437). Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1974.
2. Στο αφιέρωμα "Η Ελληνική Ζωγραφική: Βυζάντιο" του
περιοδικού Αρχαιολογία (τεύχος 56, Ιούλιος - Σεπτέμβριος 1995), το άρθρο
"Η μεταβυζαντινή ζωγραφική: Οι τοιχογραφίες, 15ος - 17ος αιώνας" του
Μίλτου Γαρίδη (σ. 21 - 38).
3. Τη συλλογή άρθρων "Η βυζαντινή παράδοση μετά την άλωση
της Κωνσταντινούπολης", ΜΙΕΤ, Αθήνα 1994.
4. Κλασσικό είναι το βιβλίο του Α. Ξυγγόπουλου "Σχεδίασμα
ιστορίας της θρησκευτικής ζωγραφικής μετά την Άλωσιν". Αθήνα 1957.
5. Για επιμέρους θέματα ενδιαφέροντα και κατατοπιστικά είναι τα αφιερώματα της "Κυριακάτικης Καθημερινής":
, 3/12/95.
"Το Θείον Πάθος στη μεταβυζαντινή ζωγραφική"
, 12/4/98.
"Η μεταβυζαντινή ζωγραφική στα νησιά του Ιονίου"
, 22/12/96
6. Αναλυτικότερη βιβλιογραφία παρουσιάζεται στη σχετική σελίδα της έκθεσης "Ιεροτελεστία και Πίστη" του Βυζαντινού Μουσείου Αθηνών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου